Wat voor teken is het dat het The Black Keys in 2024 niet meer lukt de Ziggo Dome vol te spelen? De tweede ring achteraan gaat verscholen achter zwarte doeken, en ook op de lange zijdes boven blijven honderden plekken leeg. De gigantisch lange International Players Tour duurt nog tot en met november, Amsterdam is een van de allereerste stops. Geen sell-out, dat is dan geen lekker gevoel, lijkt me. Je kunt dat stiekem best wijten aan de band zelf, die voor een staanplaats prijzen van ver boven de vijftig euro rekent. Er zijn ook maar weinig jongeren te bekennen. Zo wordt je vanzelf een heritage act.
Fotografie Marc Prodanovic
Maar het is natuurlijk ook gewoon 5 mei, een feestdag. In heel Nederland kun je vandaag ook gratis naar shows. Het voordeel van de twijfel dan maar, zeker met de laatste show van de band hier nog in gedachten. Toen denderde de band echt door de set heen, Amsterdam overrompelend, een verslavend gezicht was het. Hoe anders is dat nu. Van denderen is geen sprake. In de historie van de Ziggo Dome moet de opkomst zelfs een van de saaiste sinds de opening zijn.
Hoe zanger-gitarist Dan Auerbach en drummer Patrick Carney het podium opkuieren is zo hemeltergend gewoontjes dat het bijna wel een statement moet zijn. En dan dat begin. Het podium is nog kaal, van een lichtshow is nog geen sprake, die volgt later, en de vier sessiemuzikamten die op een rij achter de band staan, staan erbij alsof ze een dagje naar het werk moeten. Terwijl de rest van de wereld aan het strand ligt: een beetje dat idee.
Maar schijn bedriegt. De valse start blijkt letterlijk maar een opwarmertje. Want de puzzelstukken – show, band, publiek – vallen meteen daarna toch in elkaar. Na de opening met I Got Mine gaan alle registers alsnog open. Gold On the Ceiling bezorgt een stelletje naast me kippenvel. Vooraf werd er in de trein gepraat over hoeveel echte hits deze band nu eigenlijk heeft. Dat Gold On The Ceiling bij sommige stelletjes voor een golf van liefde zorgt, had ik vooraf niet durven beweren, maar ze verdwijnen meezingend in elkaars armen.
The Black Keys komen dan toch op gang, niet meer als die stoomwals van de vorige keer, meer als een diesel die je uiteindelijk nooit in de steek laat, hoe ver je er ook mee op vakantie wil. En de twee zelf? Dan, met zonnebril op, vraagt om rondjes applaus voor zijn bandmaatje Patrick. Die zit, met zonnebril op, op een verhoginkje te drummen, helemaal vooraan. Hij, een lange slungel die snel vervalt in weemoed als je tegenover hem zit, zwaait nog maar eens; praten doet hij niet.
Een goed concert overstijgt natuurlijk op enig moment tijd en plek, maar een zekerheidje is dat nooit. Je bent als toeschouwer spekkoper als dat wel gebeurt. Zoals dat gaat met bandjes die spelen als diesels: ooit is alles perfect in balans, niet meteen, maar als alles op stoom is. Het is een blokje van twee die hier de band (met vier sessiemuzikanten) laat opstijgen. Everlasting Light, van de plaat Brothers, wordt lang uitgesponnen, de band stoeit met ritme en tempo, Dan’s zang wordt subtieler dan we gewend zijn, her is de meest indirecte linkse directe die je je kunt voorstellen. Dat is klap een.
Meteen daarna, zonder pauze, volgt Next Girl, zo moddervet ingezet dat zelfs de doeken op de tweede ring achteraan mee lijken te trillen. Pats, dit is klap twee. Saaie opening? Niet uitverkocht? Iemand naast je die alles filmt maar zelf niet kijkt? Een glaasje bier voor vijfenhalve euro? Opeens maakt het geen klap meer uit. The Black Keys stijgen op, wij stijgen mee. Zelfs die gozer die alles filmt stopt met filmen en gaat erin op. Van subtiel naar overrompelend binnen een paar minuten: dit blok is zo sterk dat zelfs aanvallers van de kersverse kampioen PSV er niet door heen zouden komen.
Toch nog spekkoper dus, als toeschouwer, en dat gebeurt nog een keer. In de kou, want iemand van de Ziggo Dome heeft besloten de airco op z’n hardst te zetten, het is ijskoud op de tribune. Weight Of Love, van de geweldige liefdesverdrietplaat Turn Blue, in het hele oeuvre bijna vergeten, komt net zo hard binnen. Opeens zingt Dan zijn demonen van zich af. Hij gaat ze te lijf met met gitaarsolo’s, waar een soort venijn in zit om van te schrikken.
Dan houdt het oppervlakkig, in zijn praatjes: hij is blij hier te zijn, ‘applaus voor de band’, ‘dit nummer speelden we ook toen we voor het eerst in Amsterdam waren’, dat soort teksten. Maar er schuilt veel meer achter hem dan hij nu laat doorschemeren. Je zou in die emotie willen blijven hangen. Nu wordt meteen Howlin’ For You ingezet. Ook over de liefde, maar een heel stuk vrolijker.
De zaal weer op z’n kop, het zijn de derde en vierde linkse directen van vandaag. Vier rake klappen en een hele berg hits. Er valt genoeg aan te merken op deze show, Nederland heeft The Black Keys echt weleens beter gezien, maar er zijn avonden die toch een heel stuk minder zijn dan deze, helemaal in het begin van een heel, heel lange tournee. Deze band zal, daar is de diesel-vergelijking weer, over een paar maanden vast nog heel wat meer ingespeeld zijn.
Gezien: 5 mei 2024 in Ziggo Dome, Amsterdam
